Nguồn gốc xe Cafe Racer – Thú chơi “ngông” làm nên huyền thoại

Ngày nay mọi người đã rất quen thuộc với những chiếc xe độ Cafe Racer – một bản độ được xem là lâu đời nhất – cho đến nay. Trong thời gian đầu hình thành, tên gọi “cafe racer” chưa được biết đến, những tay chơi xe chỉ có một khái niệm đơn giản hơn để gọi, đó là “Specials”- tạm dịch “sự khác biệt”.

Cafe Racer là một trong những phong cách độ xe lâu đời nhất

Khởi xướng
“Specials” là một trong những khái niệm hay cụm từ đầu tiên dành cho loại xe gắn máy tự thay đổi cấu trúc, đã xuất hiện từ những năm 1900, nó gắn liền với sự phát triển của lịch sử ngành công nghiệp chế tạo máy và chế tạo động cơ đốt trong trên thế giới.

Vào đầu thế kỷ 19 những tay đam mê xe máy luôn muốn tạo ra những chiếc xe mang đặc điểm riêng của họ, vì thế họ đã thay đổi thiết kế và cấu tạo máy của những chiếc xe chính hãng theo ý thích riêng, nhằm thoả mãn niềm đam mê vượt qua những giới hạn tốc độ hay thể hiện cá tính. Nhưng do ảnh hưởng nặng nề của thế chiến mà xã hội thời kì này vẫn phải rất vất vả với các nguồn nguyên-nhiên liệu cùng các vấn nạn kinh tế, nên thời kì này những chiếc “Specials”  chỉ được ví như thú chơi ngông của những tay quái xế.

Mãi đến thập niên 50, 60 của thế kỷ 19 khái niệm “Specials” mới có một tên gọi chính thức là Cafe Racer, những chiếc  xe loại này được bắt nguồn từ Anh Quốc và được phát triển vững mạnh bởi những hội nhóm tên tuổi đầu tiên như: Rocker’s Club, 59 Club hay Ace Café Club. Chính những nhóm “quái xế” này đã đẩy phong trào Cafe Racer thành một kiểu văn hoá phá cách, mới mẻ trong xã hội phương tây thời bấy giờ. Trong khi người dân phải chịu áp lực trong việc khôi phục nền kinh tế sau Thế Chiến thì những tín đồ Cafe Racer đã vượt ra khỏi rào cản văn hoá nhạt nhẽo, vô vị của cuộc sống công nghiệp để tạo cho mình một nét riêng không lẫn vào đâu được.

Bùng nổ

Những chiếc xe Cafe Racer được xem như những mẫu xe độ hoàn chỉnh đầu tiên của lịch sử độ xe thế giới. Cái tên “Cafe Racer” được hình thành một cách khá thú vị bởi nó bắt nguồn từ những cuộc đua xe tự phát của các tay chơi xe “đời đầu”. Ban đầu, khi những tay đua không bằng lòng với chiếc xe mình đang có nên đã cố tìm cách cải tiến những chiếc xe nguyên bản theo sở thích riêng. Bắt đầu với việc rút cổ xe về ngang tầm bình xăng, nâng cao các ống xả và đặt bình xăng nằm cùng trục ngang với phần yên xe. Các tay đua đã tạo nên một sự đột phá trong thiết kế. Sản phẩm họ tạo ra là một loại xe bụi bặm, gân guốc, vững chắc và liền mạch. Các tay đua dùng chính những chiếc xe tự chế này đua cùng nhau trên những khung đường dài của Anh Quốc, đích đến là những quán cafe. Người thua cuộc sẽ phải chiêu đãi những tay đua còn lại một buổi tiệc nước tại điểm đến. Chính vì vậy mà họ gọi những chiếc xe này là Cafe Racer – những tay đua cafe. Nổi tiếng nhất chính là cuộc đua Ace Cafe vẫn tồn tại đến ngày nay.

 BSA’s Gold Star Clubman 1950 chính là xe cafe racer chính hãng đầu tiên trên thế giới

Đầu những năm 60, sự xuất hiện của hệ động cơ hai xy-lanh (TWIN) đã tạo nên một xu hướng mới cho Cafe Racer. Đứng đầu thời kì này là những tên tuổi lớn như BSA, Triumph và Norton. Sự phát triển không chỉ dừng lại ở động cơ chính mà những bộ phận liên quan cũng đạt những cải tiến đáng kể về mặt công nghệ. Nổi bật phải nói đến tay lái CLIP ON, bộ phận đỡ chân (bàn gác chân) nâng cao lùi về sau, ống xả và hệ thống xả tăng công suất…

Cafe racer chính hãng phát triển, Cafe Racer (tự độ) cũng phát triển không kém. Tôn chỉ của những người chơi xe (cho đến nay) vẫn là sự sáng tạo, tìm tòi nên cái mới. Chính điều này đã tạo nên những công thức độ xe Cafe Racer nổi tiếng như:

• TRITON: Động cơ Triumph + Khung sườn Featherbed của Norton
• TRIBSA: Động cơ Triumph + Khung sườn của BSA
• NORVIN: Động cơ V-TWIN của Vincent + Khung sườn Featherbed của Norton
• ***Những sự kết hợp này được xem như những chuẩn mực của một chiếc Cafe Racer thời đó và chúng cũng được duy trì cho đến tận nay.

Đầu những năm 70 một sự thay đổi lớn đã đánh dấu thêm một bước phát triển lịch sử của những chiếc Cafe Racer khi người Nhật tiến vào thị trường Anh Quốc. Với kinh nghiệm từ người đi trước, những sáng tạo vượt trội, mức giá cạnh tranh, các hãng xe Nhật – nổi bật là Honda – đã đẩy những hãng nổi tiếng như: Triumph, Ducati, Cagiva, BSA, Norton… vào ngõ cụt. Đáng tiếc nhất chính là sự sụp đổ và phá sản của một tên tuổi hàng đầu Châu Âu về xe máy – ông trùm BSA.

Xe Nhật dẫn đầu thị trường Châu Âu đầu tiên bằng chiếc Honda CB750 (chiếc siêu mô tô đầu tiên trên thế giới), kế tiếp là Z1000, Z900 của Kawasaki vào cuộc. Nhưng những người Nhật đã nhanh chóng nhận ra xu hướng thay đổi kết cấu xe của những tay đua, tay độ nên họ đã bắt tay vào chế tạo phụ tùng phụ kiện rời. Đó là lý do ngày nay thị trường phụ tùng, phụ kiện xe máy vẫn được các hãng Nhật năm phần lớn thị phần.  

Độ một chiếc Cafe Racer không chỉ đơn thuần là thay đổi thiết kế, mà khái niệm độ máy ở thời kì này cũng đã hình thành và trở thành một điều kiện không thể thiếu trong danh sách độ lúc bấy giờ. Những tay đua không chỉ can thiệp vào những thông số của máy mà họ còn phát triển những bộ phận để giúp máy đạt được giới hạn cao nhất của chúng. Một số cải tiến tiêu biểu như: bộ chế hoà khí tăng hiệu suất của Keihin, weiber; hệ thống lọc gió K&N; pô xe (ống xả) siêu cường của Yoshimura, Twin Brother hay Termignoni.

Niềm đam mê những chiếc Cafe Racer từ Anh Quốc đã được khuếch tán rộng rãi trong giới chơi xe cả trong quá khứ lẫn hiện tại. Ngày nay những chiếc Cafe Racer được sáng tạo với đủ mọi hình thức, từ cơ bản, trung tính cho đến cực đoan. Những tay độ có thể dùng bất cứ phôi xe nào để độ nên một chiếc Cafe Racer nếu họ yêu thích, điển hình là họ còn dùng cả những chiếc Roadster, Touring hay Cruiser của Harley Davidson để làm phôi độ. Và dĩ nhiên việc  phân biệt những chiếc Cafe Racer thần thánh với những kiểu độ khác sẽ không quá khó đối với những tín đồ của dòng xe này. Chính sự thô ráp, bụi bặm và phong cách đã làm cho Cafe Racer xứng đáng là một bạn độ xuyên thời gian và gần gũi với giới Street Biker.

*** Cùng lướt qua những mẫu Cafe Racer của người Việt tại Sài Gòn, độ đẹp chẳng thua gì các tay độ chuyên nghiệp trên thế giới :

Phước An – Webike.vn